Met de in december gepubliceerde ‘Interpretatie informeren en adviseren’ doet de Autoriteit Financiële Markten (AFM) ernstig afbreuk aan de noodzakelijke keuzebegeleiding die de nieuwe Wet Toekomst Pensioenen voorschrijft. Het ontbreekt pensioendeelnemers hierdoor straks aan adequaat advies om goede keuzes te kunnen maken. Het Verbond Financiële BeroepsOrganisaties (VFBO) vraagt om meer consumentenbescherming.
In de Wet op het financieel toezicht (artikel 1:1) staat omschreven wanneer sprake is van advies. Dit is het geval wanneer iemand een aanbeveling doet aan een specifieke klant, voor een specifiek product in een specifieke (lees: persoonlijke) situatie. Uit de recente AFM-interpretatie komt naar voren dat alleen sprake is van advies bij het afsluiten van een nieuw financieel product.
Er is sprake van informeren wanneer niet wordt voldaan aan een van de drie eisen (specifieke klant, product en situatie) óf wanneer het gaat om een bestaand financieel product. Organisaties en personen die zich bezighouden met adviezen over bestaande producten hoeven dus niet te beschikken over een Wft-vergunning, hoeven niet deskundig te zijn en vallen niet onder het toezicht van de AFM.
Financieel inzicht noodzakelijk
Keuzebegeleiding in het kader van de Wet Toekomst Pensioenen valt ook onder de definitie ‘informeren’. In de optiek van het VFBO is voor het maken van keuzes over je pensioenvoorziening echter financieel inzicht noodzakelijk. Alleen vanuit inzicht kan een deelnemer optimale pensioenkeuzes binnen de pensioenregeling maken. VFBO pleit ervoor dat pensioenuitvoerders de open norm van keuzebegeleiding laten invullen door goed opgeleide gecertificeerde adviseurs. De kwaliteit van deze financieel adviseurs biedt garanties voor een passend persoonlijk advies, dat bijdraagt aan de financiële gezondheid van pensioendeelnemers.
Keuzebegeleiding in Wet toekomst pensioenen
De nieuwe pensioenwet legt pensioenuitvoerders, bovenop de bestaande zorgplicht, een meer uitgebreide civiele zorgplicht op. De open norm keuzebegeleiding verplicht pensioenuitvoerders om zich maximaal in te spannen om deelnemers op een adequate wijze te begeleiden bij het maken van (voorlopige) keuzes. Zo zal een pensioenfonds informatie geven over de hoogte van het pensioen. Bijvoorbeeld: u krijgt € xx ouderdomspensioen als deze ingaat op 65 jaar en € yy op 68-jarige leeftijd.
Daar komen vraagstukken bij of het verstandig is eerst een hoger pensioen te ontvangen en daarna een lager pensioen? Of het partnerpensioen uitgeruild moet worden voor een hoger ouderdomspensioen? Keuzes die grote invloed hebben op het pensioeninkomen voor later van deelnemers en hun partners. Keuzes die alleen goed gemaakt kunnen worden als duidelijk is hoe een in hoogte variabel pensioen past de lasten en het vermogen van een pensioendeelnemer.
“Alles haakt in elkaar. Je kunt geen onderbouwde pensioenkeuzes maken als je niet de consequenties voor je totale financiële situatie in beeld hebt”, zegt Conny Weber, voorzitter van de Commissie PA & Lobby van het VFBO. “In het nieuwe pensioenstelsel is het alleen verstrekken van informatie aan pensioendeelnemers onvoldoende. Er is zorgvuldig advies nodig. Pensioenuitvoerders moeten invulling geven aan hun zorgplicht door hiervoor vakbekwame mensen in te zetten.”
Ze vervolgt: “De Wft is er juist voor om te waarborgen dat consumenten – dus ook pensioendeelnemers – een zorgvuldig, passend, vakbekwaam en integer advies krijgen. Naar onze mening wordt de bescherming met deze interpretatie van ‘informeren’ volledig losgelaten. Daarmee zet de AFM pensioendeelnemers in de kou.”